موسیقی یکی از اجزای جدانشدنی و جذاب هر جامعه است که میتواند تجربه گردشگران از حضور در هر کشور را عمیقتر کند. یکی از شیرینترین جاذبههای فرهنگی در عمان، مشاهده اجراهای موسیقی گروههای هنری است.
به گزارش عمان چنس،موسیقی عمان، به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص این کشور، تحت تأثیر فرهنگهای مختلفی از جمله هند، پرتغال، یمن، ایران و شرق آفریقا قرار گرفته است.
موسیقی در فرهنگ و زندگی مردم عمان حضور پررنگی دارد. آنها مناسبتها و رویدادهای مهم زندگیشان از جمله تولد، ازدواج، مرگ و سالگردهای مهم را با موسیقی گره میزنند. در جشنهای ملی نیز مردم هر منطقه و ولایت عمان با موسیقی محلی خود به شادی میپردازند. بیش از ۱۳۰ شکل فعال موسیقی سنتی در عمان به ثبت رسیده است. هر یک از مناطق عمان، فرهنگ موسیقی خاص خود را دارد که با رقص و شعرخوانی همراه است؛ به عنوان مثال، موسیقی سنتی منطقه جنوبی ظفار، البرعه نام دارد که ترکیبی از رقص جنگی و آواهای قبلیهای است.
از آنجا که عمان یک کشور عمدتاً بیابانی با خط ساحلی طولانی است، موسیقی این کشور را میتوان به طور معمول به موسیقی دریا و موسیقی صحرا تقسیم کرد. ماهیت بسیاری از موسیقیها از دل مشاغل رایج مردم عمان مثل بالا بردن بادبان کشتی یا پارو زدن یک قایق بیرون میآید. بادیهنشینهای عمان هم موسیقی خاص خودشان را دارند. از دیگر تمهای رایج موسیقی در عمان میتوان به موسیقی سبک حسرت، دلتنگی و سفر اشاره کرد.
عمانیها از سازهای زیادی در اجرای موسیقی استفاده میکنند. به عنوان مثال، سازهای زهی در عمان بسیار شهرت دارند. تانپورا یا دمبوره یک ساز زهی با گردن دراز است که منشا آن به هندوستان بازمیگردد. تارهای دیگری تحت عنوان «خیوت» هم وجود دارند که با شیپور در آن میدمند. ریشه این ساز به قاره آفریقا بازمیگردد.
ربابه مادر تمام سازهای زهی است که نسخههای یک، دو و چهار تاری آن موجود هستند. نسخه عمانی ربابه یک تار بیشتر ندارد. ساز ربابه، بر خلاف ویولن، به صورت عمودی نواخته میشود و روی پای نوازنده قرار میگیرد. هر چند، ربابه امروز کمتر مورد استفاده قرار میگیرد، اما زمانی بخش جداییناپذیر موسیقی عمان بود.
یکی دیگر از سازهای زهی مهم عود است که معمولا در موسیقی عرب استفاده میشود. عود معمولاً پنج یا شش تار دارد. سایر سازهای مورد استفاده در موسیقی عمان عبارتند از: داف، خلخال، فلوت و سورنای.
*نقش سلطان قابوس در احیای موسیقی عمانی*
اگرچه موسیقی همیشه بخش مهمی از فرهنگ عمان بوده اما زمانی که سلطان قابوس در سال ۱۹۷۰ به قدرت رسید، آن را احیا کرد. یک دهه پس از روی کار آمدن سلطان قابوس، دوره رنسانس موسیقی عمان آغاز شد. شخص سلطان قابوس در نواختن عود شهرت داشت و از موسیقی کلاسیک غربی آگاه بود. سلطان قابوس به قدری به موسیقی عمانی اهمیت میداد که در نهایت، در سال ۱۹۸۵، ارکستر سمفونی سلطنتی عمان را ایجاد کرد.
پس از آن، کودکان مستعد از سراسر عمان استعدادیابی و به یک مدرسه شبانهروزی فرستاده شدند تا با مبانی موسیقی آشنا شوند. عمانیها حتی مشهورترین مدرسان مشهوری اروپا را نیز استخدام کردند. پس از گذشت چند دهه از این سرمایهگذاری عظیم، اکنون عمان دارای هنرمندان و موسیقیدانهای چیرهدستی است که در ارکستر ملی این کشور فعالیت میکنند.
ارکستر سمفونیک سلطنتی عمان برای اولین بار در سال ۲۰۰۷ در جشنواره یانگ یورو کلاسیک برلین شرکت کرد که بسیار مورد استقبال حضار قرار گرفت. موسیقی امروز عمان، ترکیبی از موسیقی سنتی عمان با موسیقی اصیل غربی است.
یکی از نقاط عطف تاریخ موسیقی عمان، احداث یک بنای بزرگ و مجلل به نام خانه اپرا در مسقط است. این ساختمان شکیل در سال ۲۰۱۱ به عنوان مرکز موسیقی عمان افتتاح شد. لابی و سالن اصلی این بنا با الهام از معماری سنتی عمان و اروپا ساخته شده است. بازدیدکنندگان در مسیر رسیدن به سالن اصلی از راهرویی عبور میکنند که در آن سازهای باارزشی به نمایش گذاشته شده است. برخی از این سازها، آلات موسیقی سنتی و اصیل عمانی هستند. برخی دیگر نیز سازهایی خاص و منحصر به فردی هستند که سران سایر کشورها به حاکمان عمان هدیه دادهاند.
بازدید از ساختمان خانه اپرا، یکی از بناهایی است که معمولا در برنامه شهرگردی مسافران قرار میگیرد. البته گردشگرانی که عاشق موسیقی هستند میتوانند پس از تهیه بلیط، اجرای گروههای موسیقی عمانی را نیز مشاهده کنند.
موسیقی چنان با تار و پود زندگی روزمره عمانیها گره خورده که گردشگران به راحتی میتوانند در طول سفرشان این هنر اصیل را تجربه کنند. علاوه بر اجراهای رسمی که سالنهای موسیقی برگزار میشود، گروههای محلی معمولا در بوستانها، مراکز نمایشگاهی و بازارها به اجرای برنامه میپردازند.
با کمی کنجکاوی و پرس و جو میتوانید این موسیقی را از نزدیک احساس کنید و سفرتان به عمان را با یک آهنگ، خاطرهانگیزتر کنید.